Hành vi hủy diệt     

Mới đây, Uỷ ban ND tỉnh Bình Thuận (BT) đề nghị sử dụng tro, xỉ đã được công nhận hợp chuẩn, hợp quy làm vật liệu san lấp cho các công trình trên địa bàn tỉnh Bình Thuận. Không những cho tỉnh BT mà kêu gọi hỗ trợ và khuyến khích các tỉnh lân cận BT như Đồng Nai, Ninh Thuận, các tỉnh Tây Nguyên nên sử dụng xỉ, tro của nhà máy điện Vĩnh Tân trong việc san lấp cho các công trình xây dựng.

Hợp quy và hợp chuẩn là khái niệm do Bộ tài nguyên môi trường đưa ra để đánh giá chất lượng xỉ tro đã an toàn rồi, thoải mái sử dụng cho việc san lấp, đó là khái niệm lấp liếm bao che cho các hành động phá hoại môi trường Việt Nam của Bộ tài môi này. Hiện nay với 18.000 MW của các nhà máy điện than đang hoạt động thải ra khoảng 20-25 triệu tấn tro và xỉ. Theo đánh giá của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nếu không có biện pháp xử lý thì đến năm 2030 sẽ tồn dư khoảng 422 triệu tấn và mỗi năm thêm khoảng 32 triệu tấn nữa. Và nếu cứ bình quân bãi tro xỉ đắp cao khoảng 5m thì sẽ mất khoảng 65 km2 để chứa tro xỉ và mỗi năm thêm 5km2 bằng một xã đồng bằng Bắc Bộ, các bạn cũng nên nhớ rằng thành phố Huế hiện tại cũng chỉ khoảng 72 km2, thành phố Hà Tĩnh 65 km2, như vậy xỉ, tro tồn động là vấn đề gây nguy hại cho môi trường Việt Nam. Biến núi xỉ, tro nguy hại đó thành vật liệu xây dựng thì bộ tài môi còn cách đưa ra khái niệm gọi là hợp quy và hợp chuẩn cho nó để nó được ngang nhiên san lấp mặt bằng hợp pháp.

Thực chất có rất nhiều bằng chứng khoa học trong nước và quốc tế khẳng định các thành phần của tro xỉ rất nguy hại với sức khỏe con người và môi trường, đặc biệt nó chứa thủy ngân, và các chất độc hại khác, cũng vì lý do này tại Thông tư 36/2015, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đưa tro xỉ của nhiệt điện than vào danh mục các chất thải nguy hại. Vậy mà các tỉnh thành hiện nay lại có nhiều trào lưu vận động ngược để đưa tro xỉ ra khỏi danh mục này, và đây có thể là hành động có thể nói giết người không dao khi tác hại của nó ảnh hướng đến con người một khi nó được san lấp.

Thậm chí tro xỉ của nhà máy nhiệt điện than cấm đem ra san lấp mà phải cần được quản lý và xử lý, vì nó nhiều thành phần hóa học, đặc biệt là tro xỉ ở những vùng như Nông Sơn, Quảng Nam hay than Quảng Ninh là có chứa chất phóng xạ và chất thủy ngân thì chất phóng xạ, thủy ngân đều là những chất nguy hại tới sức khỏe con người cũng như môi trường.

Than Quảng Ninh chứa khoảng 0,464 mg thủy ngân mỗi kg than. Vào năm 2030, ước tính lượng than sử dụng 144 triệu tấn mỗi năm, trong đó than nội khoảng 50 triệu tấn và than nhập khoảng 94 triệu tấn. Riêng thủy ngân chứa trong than nội với mức 0,464mg/kg than và tỷ lệ loại bỏ 65%, lượng thủy ngân xả ra không khí là 7 tấn mỗi năm. Đó là chưa kể than nhập vì chúng ta chưa biết than nhập có chứa những chất gì, hàm lượng bao nhiêu. Chỉ tính thủy ngân xả ra môi trường là 7 tấn thì quý vị thử tưởng tượng sự hủy diệt của Nhiệt điện than ra sao? Đó là tính riêng hàm lượng thủy ngân, chưa kể phóng xạ hay các hoá chất khác.

Vậy mà vừa rồi, Hà Tĩnh đã sử dụng xỉ, tro của Formosa đem đi san lấp mặt bằng, chính bộ tài môi đã cảnh báo xỉ, tro than là chất độc nguy hại, nhưng vì lợi ích mà các phe nhóm đã quyết tâm đem chất độc đó đẩy ra môi trường quyết hủy diệt sự sống.

Trên thế giới đã xem Nhiệt điện than là quá khứ vì tác hại của nó không những ảnh hưởng tới môi trường riêng quốc gia đang có các nhà máy hoạt động mà nó tác động tới trái đất, góp phần nóng lên toàn cầu. Nguy hại là thế, nên Trung quốc đã nghiêm cấm các nhà máy nhiệt điện than trên 50 MW hoạt động, thế nhưng VN lại rước nó về từ Trung quốc, mua với giá cao ngất ngưỡng, ví dụ như các nhà máy đầu tư ở Vĩnh Tân có mặt của EVN, nếu có lỗ thì EVN lại bắt dân đen trả cho việc đầu tư ấy.

Trong khi thế giới đã chuyển qua dùng năng lượng gió, năng lượng mặt trời… thì VN vẫn tự hào cho tới năm 2030 sẽ có khoảng 80 nhà máy nhiệt điện than hoạt động. Tự hào cái gì khi chính TQ cũng vứt đi mà VN nhặt về để hủy hoại dân tộc VN? Chưa kể các nhà máy điện gió hay điện mặt trời bị bắt phải giảm tải công suất. Tại sao lại không đầu tư cho năng lượng gió và mặt trời mà cố chui đầu vào cái hố tử thần điện than mà làm? VN sẽ ra sao với 80 nhà máy nhiệt điện than hàng năm thải ra hàng chục tấn thủy ngân, phóng xạ phủ trên bầu trời, dưới đất chúng sẽ san lấp chất xỉ, tro ngấm vào lòng nước chảy vào chén cơm từng gia đình?

Nhiều khi tôi tự hỏi, phải chăng đi ngược dòng chảy văn minh nhân loại là chủ trương vĩ đại của đảng?

Màu trắng khăn tang sẽ bao phủ lấy muôn con người đất Việt, trước khi nó kịp tiến lên thiên đường XHCN hay hóa rồng hóa hổ!

- Phạm Minh Vũ -

- Giết người vô luật (extrajudicial killing): Việc giết người mà không có tòa xét xử, không có án, và nói chung là không theo trình tự, thủ tục tố tụng nào. Một ví dụ rất nổi tiếng ở Việt Nam là vụ sát hại ông Lê Đình Kình – người được coi như thủ lĩnh tinh thần của dân làng Đồng Tâm trong cuộc đấu tranh bảo vệ đất đai của họ – đêm 08, rạng sáng 09/01/2020.

- Cưỡng bức mất tích hoặc mất tích cưỡng bức (forced/enforced disappearance): Hành động bí mật bắt giữ (bắt cóc) hoặc bí mật bỏ tù ai đó, do nhà nước hoặc một tổ chức chính trị tiến hành, hoặc do một bên thứ ba tiến hành với sự ủy quyền, sự cho phép, hỗ trợ, tiếp tay hoặc ủng hộ, tán thành của nhà nước hoặc một tổ chức chính trị; sau đó phủ nhận và từ chối cho biết tình trạng cũng như số phận của nạn nhân, nhằm đặt nạn nhân ra ngoài sự bảo hộ của luật pháp. Có thể hiểu đó là “bắt cóc vì động cơ/lý do chính trị”.

Việt Nam những năm gần đây có hai trường hợp đặc biệt thích hợp để làm ví dụ minh họa “cưỡng bức mất tích”, là vụ Bộ Công an tổ chức bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin (2017) và vụ bắt cóc nhà báo Trương Duy Nhất ở Bangkok (2019).

(Trích cuốn “Tội ác phải bị trừng phạt”, NXB Tự Do phát hành mùa hè 2020)

Như vậy, chúng ta có thể thấy (một bộ phận lớn) quan chức Việt Nam đang hứa hẹn “đạt tiêu chuẩn” để bị xem xét trừng phạt theo Luật Magnitsky như thế nào.

(Nhà báo Đoan Trang)

K.