Đại Vương Hưng Đạo – Trần Quốc Tuấn
Ngài tinh thông văn võ,
Ba lần thắng Tàu – Nguyên (1)
Để non sông Đại Việt
Luôn vững vàng, bình yên!
Tướng giặc là Thoát Hoan,
Nghe danh Ngài, mất hồn.
Phàn Tiếp, Ô Mã Nhi, ... (2)
Bại vong tại Bạch Đằng.
Ngài để lại các sách:
“Khuyến chư tì tướng hịch văn”,
“Vạn Kiếp tông bí truyền thư”
Và “Binh thư yếu lược”.
Trước phút lâm chung, Ngài dặn:
“Phải khoan thư sức Dân
để làm kế sâu rễ bền gốc”.
Đó là lời vàng ngọc!
Nhân Dân ta tôn xưng:
Ngài là Đức Thánh Trần.
Trung, Nam, Bắc, nước ngoài,
Đều có Đền thờ Ngài!
Một thời đại rực rỡ!
Với hào khí Đông A (3),
Những chiến công oanh liệt.
Muôn thuở không phai nhòa!
Ninh Thuận, 26-10-2018
PHAN THÀNH KHƯƠNG
(1) Vào các...See moreĐại Vương Hưng Đạo – Trần Quốc Tuấn
Ngài tinh thông văn võ,
Ba lần thắng Tàu – Nguyên (1)
Để non sông Đại Việt
Luôn vững vàng, bình yên!
Tướng giặc là Thoát Hoan,
Nghe danh Ngài, mất hồn.
Phàn Tiếp, Ô Mã Nhi, ... (2)
Bại vong tại Bạch Đằng.
Ngài để lại các sách:
“Khuyến chư tì tướng hịch văn”,
“Vạn Kiếp tông bí truyền thư”
Và “Binh thư yếu lược”.
Trước phút lâm chung, Ngài dặn:
“Phải khoan thư sức Dân
để làm kế sâu rễ bền gốc”.
Đó là lời vàng ngọc!
Nhân Dân ta tôn xưng:
Ngài là Đức Thánh Trần.
Trung, Nam, Bắc, nước ngoài,
Đều có Đền thờ Ngài!
Một thời đại rực rỡ!
Với hào khí Đông A (3),
Những chiến công oanh liệt.
Muôn thuở không phai nhòa!
Ninh Thuận, 26-10-2018
PHAN THÀNH KHƯƠNG
(1) Vào các năm 1257, 1285 và 1288.
(2) Thoát Hoan, Phàn Tiếp, Ô mã Nhi là các tướng Tàu – Nguyên.
(3) Đông A là cách đọc chiết tự (tách chữ) của chữ Trần (陳). Nói hào khí Đông A là nói hào khí triều đại nhà Trần
Danh tướng Lí Thường Kiệt (1019-1105)
Ông là Lí Thường Kiệt,
Danh tướng nước Đại Việt.
Lập nên nhiều chiến công,
Lẫy lừng trận Như Nguyệt!
Đánh, đuổi bọn Tàu – Tống
Sang tận đất của chúng.
Khiến chúng phải khiếp sợ,
Bối rối và lúng túng!
Tương truyền Ông có thơ:
Bài “Nam quốc sơn hà” (*).
Là Tuyên ngôn độc lập
Đầu tiên của Nước ta!
Công trạng Ông vĩ đại,
Muôn thuở không phai nhòa!
Người Anh hùng cứu quốc
Sống mãi cùng Dân ta!
Ninh Thuận, 18-10-2018
PHAN THÀNH KHƯƠNG
(*) Nguyên văn chữ Hán:
南國山河
南 國 山 河 南 帝 居
截 然 定 分 在 天 書
如 何 逆 虜 來 侵 犯
汝 等 行 看 取 敗 虛
Phiên âm
Nam quốc sơn hà
Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại Thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm...See moreDanh tướng Lí Thường Kiệt (1019-1105)
Ông là Lí Thường Kiệt,
Danh tướng nước Đại Việt.
Lập nên nhiều chiến công,
Lẫy lừng trận Như Nguyệt!
Đánh, đuổi bọn Tàu – Tống
Sang tận đất của chúng.
Khiến chúng phải khiếp sợ,
Bối rối và lúng túng!
Tương truyền Ông có thơ:
Bài “Nam quốc sơn hà” (*).
Là Tuyên ngôn độc lập
Đầu tiên của Nước ta!
Công trạng Ông vĩ đại,
Muôn thuở không phai nhòa!
Người Anh hùng cứu quốc
Sống mãi cùng Dân ta!
Phiên âm
Nam quốc sơn hà
Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại Thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư!
Dịch thơ:
Sông núi nước Nam
Sông núi nước Nam, vua Nam ở
Rành rành định phận tại sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm?
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời!
(Trần Trọng Kim dịch)
Hoàng đế Ngô Quyền (17/4/897 – 18/01/944)
Ngô Quyền, Hoàng đế Nước ta,
Giải cứu Dân Việt thoát ra ngục tù.
“Ngàn năm” (1) đô hộ giặc Tàu,
Bấy giờ mới được ngẫng đầu, vươn vai!
Ngô Quyền là bậc anh tài,
Hơn người nhiều mặt, khó ai sánh bằng!
Ngài Dương Đình Nghệ chẳng nhầm:
Gả con gái tuổi trăng rằm cho Ông.
Kiều Công Tiễn, kẻ cuồng ngông,
Giết Dương Đình Nghệ “lập công” dâng Tàu!
Lưới Trời lồng lộng thoát đâu,
Ngô Quyền đuổi bắt, chặt đầu hắn ngay.
Vua Nam Hán (2) biết tin này,
Sai Lưu Hoằng Tháo xuất ngay “binh hùng”.
Ngô Quyền chước lạ đem dùng:
Sai quân đóng cọc khắp vùng cửa sông (3).
Hoằng Tháo ít tuổi, trí nông,
Đưa toàn quân hắn vào vòng hiểm nguy.
Mọi dự tính đều đúng y,
Thủy triều rút xuống, tức thì...See moreHoàng đế Ngô Quyền (17/4/897 – 18/01/944)
Ngô Quyền, Hoàng đế Nước ta,
Giải cứu Dân Việt thoát ra ngục tù.
“Ngàn năm” (1) đô hộ giặc Tàu,
Bấy giờ mới được ngẫng đầu, vươn vai!
Ngô Quyền là bậc anh tài,
Hơn người nhiều mặt, khó ai sánh bằng!
Ngài Dương Đình Nghệ chẳng nhầm:
Gả con gái tuổi trăng rằm cho Ông.
Kiều Công Tiễn, kẻ cuồng ngông,
Giết Dương Đình Nghệ “lập công” dâng Tàu!
Lưới Trời lồng lộng thoát đâu,
Ngô Quyền đuổi bắt, chặt đầu hắn ngay.
Vua Nam Hán (2) biết tin này,
Sai Lưu Hoằng Tháo xuất ngay “binh hùng”.
Ngô Quyền chước lạ đem dùng:
Sai quân đóng cọc khắp vùng cửa sông (3).
Hoằng Tháo ít tuổi, trí nông,
Đưa toàn quân hắn vào vòng hiểm nguy.
Mọi dự tính đều đúng y,
Thủy triều rút xuống, tức thì phản công.
Thuyền bè giặc bị cọc đâm,
Hơn nửa bọn chúng về thăm cửu tuyền (4).
Bắt Hoằng Tháo rồi giết liền,
Lưu Cung chết điếng, lặng yên rút về.
Ngô Quyền xưng đế, trị vì,
Nước nhà độc lập còn gì vui hơn!
Muôn đời Dân Việt ghi ơn
Người đã cứu Nước, rửa hờn cho Dân!
Ninh Thuận, 01-10-2018
PHAN THÀNH KHƯƠNG
(1) Kể từ năm 43, năm Hai Bà Trưng thất thủ, đến năm 938, năm Ngô Quyền giành được độc lập, là 885 năm. Nói “ngàn năm” là có ý nói thời gian tâm lí. Thời gian tâm lí chắc là hơn ngàn năm vì “một ngày tù, nghìn thu ở ngoài”.
(2) Lưu Cung là vua Nam Hán lúc bấy giờ.
(3) sông Bạch Đằng.
(4) cửu tuyền: chín suối, cõi chết, như âm phủ.
Ảnh: Lăng mộ bé nhỏ của Anh hùng Dân tộc Ngô Quyền.
Bà Triệu (1)
Có một người con gái
Tên là Triệu Thị Trinh,
Cha mẹ đều mất sớm,
Anh nuôi dạy tận tình.
Bọn Đông Ngô xâm lược
Hống hách và ngang ngược,
Tội ác chúng gây ra,
Giấy nào ghi hết được!
Thương Dân nên ghét giặc,
Yêu Nước phải vùng lên.
Cùng anh, tuyển mộ lính,
Cả nghìn người ghi tên!
Núi Nưa (2): nơi luyện binh,
Đêm ngày không ngưng nghỉ.
Năm hai trăm bốn tám (248),
Nhằm đồn giặc trực chỉ!
Suốt trong nhiều tháng liền,
Ác chiến ở Bồ Điền (3)
Giặc kinh hồn bạt vía
Và thất đảo bát điên.
Chúng cầu cứu viện binh,
Đông Ngô phái Lục Dận,
Đem những tám nghìn quân
Chúng xua ngay vào trận.
Quân ta quyết đánh trả
Nhưng không được bao lâu.
Bởi lũ giặc đông quá,
Quân ta tan rã mau!
Và ngay tại núi Tùng (4),...See moreBà Triệu (1)
Có một người con gái
Tên là Triệu Thị Trinh,
Cha mẹ đều mất sớm,
Anh nuôi dạy tận tình.
Bọn Đông Ngô xâm lược
Hống hách và ngang ngược,
Tội ác chúng gây ra,
Giấy nào ghi hết được!
Thương Dân nên ghét giặc,
Yêu Nước phải vùng lên.
Cùng anh, tuyển mộ lính,
Cả nghìn người ghi tên!
Núi Nưa (2): nơi luyện binh,
Đêm ngày không ngưng nghỉ.
Năm hai trăm bốn tám (248),
Nhằm đồn giặc trực chỉ!
Suốt trong nhiều tháng liền,
Ác chiến ở Bồ Điền (3)
Giặc kinh hồn bạt vía
Và thất đảo bát điên.
Chúng cầu cứu viện binh,
Đông Ngô phái Lục Dận,
Đem những tám nghìn quân
Chúng xua ngay vào trận.
Quân ta quyết đánh trả
Nhưng không được bao lâu.
Bởi lũ giặc đông quá,
Quân ta tan rã mau!
Và ngay tại núi Tùng (4),
Triệu Nữ Vương tự tận (5).
Đất Nước lại bao trùm
Đau thương cùng căm hận!
Nối chí Hai Bà Trưng,
Bà Triệu chống xâm lược.
Dẫu chưa đuổi được giặc,
Vẫn xứng danh anh hùng!
Ninh Thuận, 27-9-2018
PHAN THÀNH KHƯƠNG
(1) Bà Triệu còn được gọi là Triệu Ẩu, Triệu Trinh Nương, Triệu Thị Trinh, Triệu Quốc Trinh (225–248), là một trong những vị anh hùng dân tộc trong lịch sử Việt Nam. Bà mất khi mới 23 tuổi.
(2), (3), (4): các địa danh thuộc tỉnh Thanh Hóa.
(5): tự kết liễu cuộc sống của mình, như tự tử.
Hai Bà Trưng
Hai Bà Trưng ở châu Phong,
Thương Dân, yêu Nước, đồng lòng đứng lên.
Đuổi đi một lũ yêu tinh,
Bọn Tàu - Đông Hán. Để yên sơn hà!
Hai Bà uy dũng xông pha,
Sáu lăm (65) thành. Thắng như là chẻ tre!
Mặt tên Tô Định xanh lè,
Chỉ mong thoát chết để về Tàu bang.
Hai Bà lẫm liệt, hiên ngang,
Thúc voi rượt đuổi một đàn bại binh.
Nước Non trở lại thanh bình,
Mê Linh xưng đế. Quang vinh vô cùng!
Bọn Tàu – Đông Hán phát khùng
Sai tên Mã Viện điên cuồng kéo sang.
Hai Bà thất thế. Không hàng!
Gieo mình dòng biếc Hát giang tự trầm (*)!
Muôn đời Dân Việt ghi công:
Đi đầu cứu Nước - Má hồng - Ai ơi!
Ninh Thuận, 22-3-2018
(6 tháng 2 năm Mậu Tuất – Ngày Kỉ niệm Hai Bà Trưng)
PHAN THÀNH KHƯƠNG
(*) Tự trầm: tự chìm xuống nước để chết....See moreHai Bà Trưng
Hai Bà Trưng ở châu Phong,
Thương Dân, yêu Nước, đồng lòng đứng lên.
Đuổi đi một lũ yêu tinh,
Bọn Tàu - Đông Hán. Để yên sơn hà!
Hai Bà uy dũng xông pha,
Sáu lăm (65) thành. Thắng như là chẻ tre!
Mặt tên Tô Định xanh lè,
Chỉ mong thoát chết để về Tàu bang.
Hai Bà lẫm liệt, hiên ngang,
Thúc voi rượt đuổi một đàn bại binh.
Nước Non trở lại thanh bình,
Mê Linh xưng đế. Quang vinh vô cùng!
Bọn Tàu – Đông Hán phát khùng
Sai tên Mã Viện điên cuồng kéo sang.
Hai Bà thất thế. Không hàng!
Gieo mình dòng biếc Hát giang tự trầm (*)!
Muôn đời Dân Việt ghi công:
Đi đầu cứu Nước - Má hồng - Ai ơi!
Ninh Thuận, 22-3-2018
(6 tháng 2 năm Mậu Tuất – Ngày Kỉ niệm Hai Bà Trưng)
PHAN THÀNH KHƯƠNG
Duy Tân, Vua yêu nước
Tặng các cựu giáo sư và các cựu học sinh Trường Trung học Duy Tân (Phan Rang, Ninh Thuận)
Khi Ông tròn bảy tuổi (1),
Người Pháp đã chọn Ông,
Đặt Ông lên “ngôi báu”
Vì họ không hiểu thấu
Lòng dạ chú bé con:
Rất yêu Nước thương Non,
Căm thù quân xâm lược,
Quyết đấu tranh để được
Độc lập và tự do.
Ông cải trang, đi câu
Để luận bàn việc lớn
Với người cùng chí hướng,
Thái Phiên, Trần Cao Vân,…
Bến Văn Lâu, chiều hôm,
Quyết ra tay diệt giặc!
Nhưng thực dân biết được,
Chúng bắt bớ, khảo tra,…
Và cũng như vua cha (2)
Chúng đày Ông biệt xứ,
Sang Réunion (3),
Bốn bề toàn sóng dữ.
Ông âm thầm chịu đựng,
Quyết học một số nghề
Để mai kia trở về,
Giúp Dân và giúp Nước.
Và khi quân...See moreDuy Tân, Vua yêu nước
Tặng các cựu giáo sư và các cựu học sinh Trường Trung học Duy Tân (Phan Rang, Ninh Thuận)
Khi Ông tròn bảy tuổi (1),
Người Pháp đã chọn Ông,
Đặt Ông lên “ngôi báu”
Vì họ không hiểu thấu
Lòng dạ chú bé con:
Rất yêu Nước thương Non,
Căm thù quân xâm lược,
Quyết đấu tranh để được
Độc lập và tự do.
Ông cải trang, đi câu
Để luận bàn việc lớn
Với người cùng chí hướng,
Thái Phiên, Trần Cao Vân,…
Bến Văn Lâu, chiều hôm,
Quyết ra tay diệt giặc!
Nhưng thực dân biết được,
Chúng bắt bớ, khảo tra,…
Và cũng như vua cha (2)
Chúng đày Ông biệt xứ,
Sang Réunion (3),
Bốn bề toàn sóng dữ.
Ông âm thầm chịu đựng,
Quyết học một số nghề
Để mai kia trở về,
Giúp Dân và giúp Nước.
Và khi quân phát xít
Gây chiến tranh toàn cầu,
Không ngần ngại chút nào,
Ông xung phong kháng chiến.
Rồi sau ngày đại thắng
Của lực lượng Đồng Minh,
Ông muốn về Nước mình
Để mưu cầu nghiệp lớn.
Một tai nạn đau đớn (4)
Đã cướp mất đời Ông!
Sống bốn mươi lăm năm,
Thành công chưa được mấy.
Nhưng chỉ cần như vậy,
Ông đáng được kính yêu.
Những con đường, trường học, …
Mang tên Ông khá nhiều:
Ở Ninh Thuận, ngày ấy,
Có Trung học Duy Tân;
Ở Đà Nẵng, ngày ấy,
Có Y viện Duy Tân;
Ở Sài Gòn, ngày ấy,
Có con đường Duy Tân; …
Duy Tân, Vua yêu nước,
Duy Tân, Người đi đày.
Duy Tân, một mong ước:
Tự do cho Giống Nòi.
Ninh Thuận, 02-5-2010
PHAN THÀNH KHƯƠNG
Chú thích:
(1) Năm 1907.
(2) Thành Thái (1879-1954).
(3) La Réunion, một đảo nhỏ ở Ấn Độ dương.
(4) Ngày 26 tháng 12 năm 1945, ông mất vì tai nạn máy bay ở Cộng hòa Trung Phi.